сын

rusa

 Substantivo

Atributoj

Substantivo, anima, vira genro, 1-a deklinacio (tipo de deklinacio 1c^ laŭ klasifikado de A.A. Zaliznjak).
kazo	sing.	plur.
nom.	сы́н	сыновья́
gen.	сы́на	сынове́й
dat.	сы́ну	сыновья́м
ak.	сы́на	сынове́й
inst.	сы́ном	сыновья́ми
pr.	сы́не	сыновья́х
lok.	сы́ну, сы́не	—

Foje uzeblas deklinacioj laŭ la skemo 1c.

kazo	sing.	plur.
nom.	сы́н	сыны́
gen.	сы́на	сыно́в
dat.	сы́ну	сына́м
ak.	сы́на	сыно́в
inst.	сы́ном	сына́ми
pr.	сы́не	сына́х
lok.	сы́ну, сы́не	—

Prononco

IFA:  sɨn 

IFA:  sɨnɐˈvʲja ~ sɨˈnɨ 

Sono :

(

lingvo -ru-

)

(dosiero)

(singularo)

Deveno

La vorto devenas de la malnovslava *synъ, de kiu interalie devenis: la malnovslava сꙑнъ (la malnovgreka υἱός), la ukraina син, la belorusa сын, la bulgara синъ́т, la serbokroata си̑н (genitivo си̑на; plurae: си̏нови), la slovena sȋn (genitivo sȋna, sinȗ), la ĉeĥa, slovaka syn, la pola, la suprasoraba, malsuprasoraba syn. La malnova bazo finiĝis per -u. Ĝi parencas al la litova sūnùs, la malnovprusa souns (akuzativo sunun), la malnovhinda sūnúṣ, la avesta hūnu-, la gota sunus, la malnova supregermana sunu, la greka (Homera epoko), krita, lakona, arkada υἱύς (genitivo υἱέος), la toĥara A sе, В sоуä (filo), plu ĝi estas ligita al la malnovhinda sū́tē (sāuti), sūуаtē (sūyati), savati (naskas, generas), la avesta hunāmi (mi naskas), la irlanda suth (naskiĝo, frukto), la malnovhinda sū́tiṣ (naskiĝo), sū́tuṣ (gravedo). Max Julius Friedrich Fasmer. Russisches etymologisches Wörterbuch (Rusa etimologia vortaro)

Signifoj

[1] filo, virseksa homido, rigardata rilate al la gepatroj.

• ◆ Ему помогала собака и после школы — одиннадцатилетний сын. Д. А. Гранин, «Месяц вверх ногами», 1966. j.

• →Al li helpis hundo kaj post mezlernejo — la 11-jara filo. Daniilo Granin. Monato krurojn supren. 1966.

• ◆ Однажды, когда тётка с сыновьями работала на огороде, мы с ним схватились. Фазиль Искандер, «Петух», 1962. j.

• →Foje kiam onklino kun filoj laboris en legomejo mi kaj li kverelis. Fazil Iskander. Virkoko. 1962.

• ◆ Любовь мы завещаем женам, // Воспоминанья ― сыновьям. Константин Симонов, «Смерть друга», 1942. j.

• →Amon testamentos ni al edzinoj // Rememorojn ― la filoj. Konstantino Simonov. Morto de la amiko. 1942.

• ◆ Единственную в хате пару латаных валенок оставил сыну, чтобы тот мог ходить в школу. Василь Быков, «Болото», 2001. j.

• →La solan en la domo paron de riparitaj felbotoj li lasis al filo por ke tiu povu frekventi lernejon. Vasil Bikov. Marĉo. 2001.

[2] sublim., figursenca ulo virseksa, rigardata kiel ido de iu etna aŭ alia komunumo.

• ◆ Тебя я, вольный сын эфира, // Возьму в надзвездные края. М. Ю. Лермонтов, «Демон», 1829–1839. j.

• →Vin mi, libera filo de etero, // Prenos al superstelaj sferoj. Miĥailo Lermontov. Demono. 1829–1839.

• ◆ Много сынов и с той и с другой стороны сложили свои светлые головы. Чингиз Айтматов, «Плаха», 1987. j.

• →Multe da filoj de tiu kaj de alia flanko perdis siajn helajn kapojn. Ĉingizo Ajtmatov. Eŝafodo. 1987.

[3] sublim., retor. idoj, posteuloj ĝenerale.

• ◆ Но дух отцов воскрес в сынах. В. А. Жуковский, «Певец во стане русских воинов», 1812. j.

• →Sed spirito de la patroj resurektis en la filoj. Vasilio Ĵukovskij. Kantisto en tendaro de la rusaj batalantoj. 1812.

• ◆ Не будешь ты достоин сынами христианскими владеть! Владимир Малик, «Фирман султана», 1969. j.

• →Ne meritos vi kristanajn filojn posedi! Vladimiro Malik. Firmano de sultano. 1969.

Samsencaĵoj

[1] parte: отпрыск

Kontraŭvortoj

[1] мать, отец (laŭ parencaj rilatoj), дочь (laŭ sekso), пасынок (laŭ parencaj rilatoj)

[2] дочь (laŭ sekso)

Hiperonimoj

[1] отпрыск, ребёнок, дитя

[2] дитя

Hiponimoj

[1] пасынок

Derivaĵoj

Parencaj vortoj

diminutivoj: сынок, сынишка, сынуля, сыночек, сына aŭgumentativoj: сынище substantivoj: усыновление, усыновитель, усыновительница adjektivoj: сыновний, сыновий verboj: усыновить, усыновлять, усыновляться, усыновиться adverboj: по-сыновьи, по-сыновнему participoj: усыновляющий, усыновляющийся, усыновляемый, усыновлявший, усыновлявшийся, усыновивший, усыновившийся, усыновлённый gerundioj: усыновляя, усыновляясь, усыновляв, усыновлявши, усыновлявшись, усыновив, усыновивши, усыновившись

Frazaĵoj

• блудный сын
• крёстный сын
• приёмный сын
• старший сын, младший сын
• сукин сын
• сын полка
• сыны Аммона

Proverboj

Сын глядит в дом, а дочь глядит вон.

• →Filo rigardas en domon, dum filino rigardas eksteren.

Сын за отца не ответчик.

• →Filo ne respondecas pri (fuŝoj) de sia patro.

Сын отца глупее — жалость; сын отца умнее — радость; брат брата умнее — зависть.

• →Se filo estas pli stulta ol patro — domaĝo; se filo estas pli inteligenta ol patro — ĝojo; se frato estas pli inteligenta ol frato — ĵaluzo.

Сын — отцу помощник.

• →Filo — helpanto de patro.

Сын похож на мать — счастливым будет.

• →Se filo similas al patrino — li estos feliĉa.

Сына кормить — взаймы давать; дочь кормить — в окно деньги выбрасывать.

• →Nutri filon estas kvazaŭ prunti; nutri filinon — kvazaŭ monon en fenestron ĵeti.

Сынки и пасынки.

• →Filĉjoj kaj duonfiloj.

Сын-то он мой, да ум у него свой.

• →Filo ja estas mia, sed saĝon havas la sian.

Referencoj kaj literaturo

• EORU, Granda Vortaro de Boriso Kondratjev: „сын“.
• La Simpla Vortaro, „сын“
• Tatoeba, la fraza tradukvortaro, „сын“.

Fontoj kaj citaĵoj