Verbo imperfektiva, netransitiva, tipo de konjugacio laŭ A. Zaliznjak — ∆a/c.
есть — en la senco существовать, являться en la nuntempa rusa lingvo ĝi estas kutime ellasata, kaj aldoniĝas nur por fortigi impreson.
суть estas libra vorto, uzata precipe en sciencaj verkoj, foje en lirikaĵoj. En ĉiutaga parolo ĝi servas por fortigi impreson aŭ krei intence malkorektajn frazojn ŝercacele.
есмь estas libra vorto, uzata precipe en filozofiaj verkoj, lirikaĵoj kaj kelkaj malnovslavaj vortkombinoj (ĉefe ŝerce).
есь (еси) estas arkaika vorto, uzata nur en malnovaj literaturaĵoj kaj la malnovslavaj tekstoj, ekzemple en la preĝo "Patro nia", kiu komenciĝas per la vortoj: Отченаш, Ижеесинанебесех.
есмы, есте estas komplete arkaiĝintaj formoj, ne plu uzataj.
[1] Аз есмь с вами и никтоже на вы [Mi estas kun vi, do neniu estas kontraŭ vi.][1] Быть воином — значит жить вечно [Esti batalanto signifas vivi eterne].[1] Каждый физкультурник должен быть ударником труда и обороны [Ĉiu amatora sportisto devas esti avangardulo pri laboro kaj defendo].[1] Химическая промышленность есть база обороны СССР [Kemia industrio estas bazo de defendo de Sovetunio].[3] Любовь не айс. Но есть Ильяс [Amo estas malperfekta, sed haveblas Iljas][3] Выбор есть! [Elekteblo haveblas!][3] Есть метро! [Metroo haveblas!]
◆ Я выросла в то время, получила образование, стала тем, кто я есть сегодня. Юрий Никулин, Ася Иванова, «И сам Расул Гамзатов ей руку целовал… (2013.05.23) // «Новгородские ведомости», 2013 j.
→Mi kreskis en tiu tempo, ricevis edukon, iĝis kio mi estas hodiaŭ. Jurij Nikulin, Asja Ivanova. Kaj Rasul Gamzatov mem kisis ŝian manon... 2013.
◆ Быть иль не быть — вот в этом / Вопрос; что лучше для души — терпеть / Пращи и стрелы яростного рока / Или, на море бедствий ополчившись, / Покончить с ними? У. Шекспир, «Гамлет, принц датский.»
→Ĉu esti aŭ ne esti, — tiel staras / Nun la demando: ĉu pli noble estas / Elporti ĉiujn batojn, ĉiujn sagojn / De la kolera sorto, aŭ sin armi / Kontraŭ la tuta maro da mizeroj / Kaj per la kontraŭstaro ilin fini?. Vilhelmo Ŝekspiro. Hamleto.
◆ На нём была серая куртка с меховым воротником, чёрный картуз с узкими полями и прямым длинным четырёхугольным козырьком. А. И. Куприн, «Изумруд», 1907 j.
→Sur li estis griza jako kun felkolumo, nigra kepo kun mallarĝaj randoj kaj rekta kvadrata beko. Aleksandr Kuprin. Smaragdo. 1907.
◆ Быть иль не быть — вот в этом / Вопрос; что лучше для души — терпеть / Пращи и стрелы яростного рока / Или, на море бедствий ополчившись, / Покончить с ними? У. Шекспир, «Гамлет, принц датский.»
→Ĉu esti aŭ ne esti, — tiel staras / Nun la demando: ĉu pli noble estas / Elporti ĉiujn batojn, ĉiujn sagojn / De la kolera sorto, aŭ sin armi / Kontraŭ la tuta maro da mizeroj / Kaj per la kontraŭstaro ilin fini?. Vilhelmo Ŝekspiro. Hamleto.
Ĝi devenas de la praslava *byti, de kiu interalie devenas: la malnovrusa, la malnovslava бꙑти, la rusa быть, la ukraina бути, la serbokroata би̏ти, la slovena bíti, la ĉeĥa být, la pola kaj la suprasoraba być, la malsuprasoraba byś. Ĝi originas el la prahindeŭropa *bʰuH-. Ĝi parencas al la litova bū́ti (esti), la malnovhinda bhū́tíṣ, bhūtíṣ (estado, bonfarto, prospero), la irlanda buith (ekzistado), malnovhinda भवति (bhávati; esti, esti havebla, deveni), la greka φύομαι (mi iĝas), la latina fui (mi estis), futūrus (estonta), la gota 𐌱𐌰𐌿𐌰𐌽 (báuan; vivi), la malnovsupraĝermana bûan.
не будь дурак (ne estu stultulo; kun senco "ne stultumu")
не было печали (mankis malĝojo; parto de proverbo kun senco "mankis problemoj, sed jen ili aperis")
не в обиду будь сказано (ne por ofendi vin estu dirite; komenco de frazo, kies daŭrigo povos ofendi aŭ ĝeni iun)
не к ночи будь помянут (ne je nokto estu menciita; origine magia frazo, kun celo eviti alvenon de menciita diablo, nun uzata precipe ŝerce ĉe mencio de iu aĉulo)
не может быть и речи (ne povas esti parolo; kun senco "tiu vojo eĉ ne priparoleblas, estas komplete ekskludita")
не тут-то было (ne tie ĉi estis; post rakonto pri ies faro, kun senco "li deziris fari tion, sed malsukcesis")
ничего не будет (кому-либо за что-либо) (nenio estos/nenio estos al iu; kun senco "nenio okazos"/"oni nenion faros al li (malgraŭ liaj fuŝoj, misfaroj ks)"; trankviliga frazo)
ноги не будет (piedo mia ne estos (tie); kun senco "mi neniam venos tien")
самый что ни на есть (plej pleja kiu estas; esprimo de pleja boneco/vereco de iu aŭ io)
был бы купец, а товар найдётся (se estas aĉetanto, varo haveblos; kun senco "ni deziras kaj povas aĉeti, do ni trovos aĉetaĵon")
быть было ненастью, да дождь помешал (estus malbona vetero, sed pluvo malhelpis al tio; ŝerca frazo kun senco "povus veni unu malbono, sed jam venis alia")
быть бычку на верёвочке (estu bovido ŝnurkondukita; kun senco "li estos kaptita kaj kondukita kvazaŭ bovo")
есть ещё порох в пороховницах (haveblas ankoraŭ pulvo en pulvujoj; ĉefe pri maljunuloj (ofte ili mem tion diras) kun senco "ili (ni) ankoraŭ havas fortojn por ion fari")
не было бы счастья, да несчастье помогло (mankis feliĉo, sed malfeliĉo helpis; kun senco "ni havis problemojn, sed venis alia problemo, kiu solvis ilin; ekzemple okazis incendio, sed subita pluvego estingis ĝin)
не всё коту масленица (ne ĉiam kato havu Maslenicon (Buterkarnavalon); ŝerca frazo kun senco "ne eblas ĉiam ĝui nur komforton kaj feliĉon")
сколько верёвочке ни виться, конец будет (kiom ajn ŝnureto serpentumu, finaĵo haveblas; kun senco "iom ajn longe fiulo povas eviti punon, tamen fine ĝi venos kaj oni trovos lian malfortan punkton")
чему быть, того не миновать (kio okazu, tio ne eviteblas; rezignacia frazo kun senco "ni ne povas regi nian sorton, do ni faru kaj poste la sorto decidos ĉu ni sukcesos aŭ ne")
Verbo[redakti]
