alsupri

Esperanto

 Verbo

[1] Alsupri.

[1] Alsupri monton sur kreston.

[1] Alsupri sur poneon.

Rimarkoj

Alsupri kaj alvali estas interesaj el tri vidpunktoj: unue, ili nature ekestis, ne pro iu serĉado, sed dum interparolo (alivorte, ilin naskis parola esperanto); due, ili ne estas pli longaj ol ascendi kaj descendi; trie, ili estas tute konformaj al la vortfaraj reguloj de la lingvo.

Tenso	Estinteco	Estanteco	Estonteco
Indikativo	alsupris	alsupras	alsupros
Adjektiva aktiva participo	alsuprinta	alsupranta	alsupronta
Adjektiva pasiva participo	alsuprita	alsuprata	alsuprota
Substantiva aktiva participo	alsuprinto	alsupranto	alsupronto
Substantiva pasiva participo	alsuprito	alsuprato	alsuproto
Adverba aktiva participo	alsuprinte	alsuprante	alsupronte
Adverba pasiva participo	alsuprite	alsuprate	alsuprote
Moduso
Infinitivo	alsupri
Volativo	alsupru
Kondicionalo	alsuprus

Signifoj

[1] direktiĝi supren, iri ĝis la supro de io, aŭ en la direkto de la supro

Samsencaĵoj

[1] supreniri, grimpi, altiĝi, plialtiĝi

Kontraŭvortoj

[1] desupri

Hiperonimoj

[1] iri

Hiponimoj

[1] alpinti

Frazaĵoj

alsupri ŝtuparon, etaĝon; alsupri sur la liton; alsupri per ŝtupoj; pene alsupri

Sencparencaj vortoj

leviĝi

Ekzemploj

[1] Dum la skiferioj organizitaj en Svislando de Kultura Centro Esperantista, la neceso konstante paroli pri irado supren kaj malsupren – kiu ja estas la esenco de skiado – kondukis al la spontana apero de du sinonimoj al la klasikaj supreniri kaj malsupreniri, nome alsupri kaj alvali.

[1] La strato, kiu alsupris ĝis milducent metroj super la marnivelo, realvalas enirante vastan arbaron.

Mi ekkriis surprize, suprenĵetis miajn brakojn por kaŝi la vizaĝon, kaj rapidante al mia konfidenculo, la hindo, petegis ke li lasu neniun alsupri al mi.

Derivaĵoj

alsuprismo

Tradukoj

   

angla: [1] to ascend → en, go up, rise → en; climb → en ĉeĥa: [1] stoupat → cs; stoupnout → cs franca: [1] monter → fr germana: [1] heraufgehen → de, hinaufgehen → de, steigen → de, aufsteigen → de, hochsteigen → de, hochfliegen → de; Baum, Berg hinaufsteigen → de, ersteigen → de hispana: [1] subir → es, elevarse → es; escalar → es; ascender → es, alsupri ien - entrar subiendo, alsupri elire - salir subiendo hungara: [1] emelkedik → hu, felszáll → hu indonezia: [1] naik → id; panjat → id

itala: [1] alzarsi → it; arrampicarsi → it; salire → it , ascendere → it japana: [1] 上がる → ja あがる, agaru; 高まる → ja たかまる, takamaru norvega: [1] stige → no portugala: [1] subir → pt rusa: [1] подниматься → ru podnimát'sâ, возвышаться → ru vozvyšát'sâ slovinca: [1]pidnimaty sě sveda: [1] stiga → sv

Referencoj kaj literaturo

•  alsupri
• Ĉefred. G. Waringhien, Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV), SAT: Paris, 2005 -- kapvorto "alsupri".
• Tatoeba, la fraza tradukvortaro, frazoj kun tradukoj al aliaj lingvoj "alsupri"
• La Simpla Vortaro, „alsupri“.

Fontoj kaj citaĵoj